Gülyalı

    

Kuruluş Yılı Nüfusu Yüz Ölçümü Belediye Sayısı Köy Sayısı	: 1987 : 8.282 (2009) (İlçe Merkezi Nüfusu:3.507) : 112 km² : 1 : 6

Eski adıyla Ebülhayr olan bugünkü GÜLYALI İlçesi topraklarında çeşitli kavimle-
rin yaşadıkları bilinmektedir.
    Bir yandan, kıyı sularının balıkçılığa elverişli olması, yelkenli kayık ve gemilerle Karadeniz sahillerindeki şehir ve kasabalara, hatta Ege ve Akdeniz'e kadar ulaşılması; öte yandan da zengin ormanlarından çıkarılan keresteler, topraklarından; başta demir olmak üzere, bakır, gümüş ve kurşun madenlerinin bulunması bu
bölgeyi kavimlerin ilgisini çeken önemli yer durumuna getirmişti.

    Ksenefon, güneydoğu Anadolu'yu Fırat vadisini takip ederek, güneyden Karadeniz'e kadar geçmiş; M.Ö. 400 yılında Trabzon'a ulaşmıştı. Trabzon'dan itibaren de kıyı boyunca ilerleyerek, askerleriyle birlikte Giresun'a gelmişti. Ksenefon, buradan sonra, yine sahili takip edip Ordu topraklarına girmişti.
Giresun'un batısında oturan Mosinoik kavminin topraklarından geçerken onlarla çarpışmak zorunda kalan Ksenofon, nihayet daha batıdaki Tibarenlerin yerleştikleri Kotyora'ya varmıştı. (M.Ö. 400)
    Ksenefon'un anlattıklarından anlaşıldığına göre, Gülyalı'nın doğu yöresinde Mosinoikler batısındaki ve iç kesimlerinde demirci kavim Ka-lib'ler biraz batısında
ise Tibarenler oturmaktaydılar.
    Bu anılardan, bölgede yassı ceviz (kestane) yetişdiğini öğreniyoruz. Kilerde bulunan bayatlamayan ekmeklerin, kurutulan kestanelerin un haline getirildikten sonra karıştırılarak pişirilmek suretiyle elde edildiğine şüphe yoktur. Halen köylerde kestanenin kurutularak un haline getirilip, ekmeklik buğday veya mısır unuyla karıştırılarak pişirildiği ve oldukça lezzetli, uzun zaman tazeliğini koruyan bir çeşit ekmek olarak yenildiği bilinmektedir.
    Bölge halkının Yunus Balığı etinden ve yağından yararlanmaları da, bu yörede balık avcılığının oldukça ilerlemiş olduğunu göstermektedir.
    Giresun'la Ordu arasındaki topraklarda Mosinoik, Kalib ve Tibaren adlarında kavimlerin yaşadıklarını da yine bu anılardan öğreniyoruz.
    Gülyalı İlçesi'nde, günümüzden 2400 - 2500 yıl önce balıkçılıkla uğraşan, buğday ekip ekmek yapan ve daha da ileri giderek bayatlamayan ekmek yapmasını bilen; balık yağını yemekte ve aydınlatmada kullanan, kestane meyvesini besleyici bir
gıda olarak tüketen; silâh olarak demir işleyerek savaş baltaları üreten, sığır derisiy- le kaplı örme kalkan yapan, ağaçtan oyulma kayıklarla denize açılacak kadar cesur ve denizcilikten anlayan, bir ucunda sivri balta, diğer ucu yuvarlak topuzlu demir mızraklarla savaşan Mosinoik'ler ve Kalibler gibi güçlü topluluklar yaşamaktaydılar.
Eski çağlarda Ordu ve yöresindeki Polemonium (Bolaman), Cotyora (Ordu) gibi önemli liman kasabalarına ait topraklar demir cevherini işlemekte tanınan Kalib'ler tarafından iskân edildiği için, bu bölgeye (Ka-libya) adı da verilmiştir. Tibarenler, kıyı ile birlikte sahilden biraz daha iç bölgelerde oturmaktaydılar.